Selectie en spreiding zorgt voor stevig fundament in fokprogramma
Met een afzet van 23
miljoen doses, is ABS wereldwijd één van de grootste aanbieders van
stierensperma. De Amerikaanse fokkerijorganisatie heeft zich als doel gesteld voor
ieder melkveebedrijf de best mogelijke genetica te produceren waarmee de klant het
bedrijfsresultaat snel en maximaal verbetert. Zo’n 60% van deze genetica is
afkomstig van het nucleus bedrijf De Novo Genetics. Voor het Europese
fokprogramma is Hendrik Albada verantwoordelijk. Waar let hij op?
Op je visitekaartje staat 'European Breeding Programme Manager'. Hoe ziet je werkdag eruit?
Het product development team, waar ik deel van uitmaak, analyseert genetische data uit de hele wereld. Daaruit maak ik een eerste selectie van stiertjes en vaarskalveren. Mijn focus ligt hierbij op data uit Europa, maar ik kijk ook buiten de Europese grenzen. Ook in Noord-Amerika kunnen hele geschikte stiertjes en vaarskalveren zijn voor de Europese markt. Daarnaast maak ik paringen voor onze nucleus en partnerbedrijven. Beantwoorden van vragen en verzorgen van trainingen voor collega's en het geven van presentaties is ook een belangrijk deel van mijn werk.
Waar let je op bij het maken van de paringen?
Het belangrijkste blijft het Gezond Boeren Verstand, dus geen 'extreem op extreem'. De paringen die ik vandaag maak, worden de stieren waar onze klanten over twee jaar mee moeten werken. We moeten dus nu al rekening houden met hoe de markt er over twee jaar uitziet. Daarnaast moeten we zorgen voor voldoende spreiding in stiervaders en moederdieren. Selectie is het belangrijkste instrument in de fokkerij. Genomic testen zorgt ervoor dat een stukje onzekerheid wegvalt. Hierdoor kunnen we betere paringen maken en genetisch nog sneller vooruitgaan.
Hoeveel stieren test ABS jaarlijks?
Voor ons Holsteinprogramma testen we jaarlijks zo'n 6.000 stiertjes. Het gros van deze dieren komt uit ons eigen De Novo programma en partnerbedrijven, een deel kopen we via derden aan en een aantal kopen via het ICON-programma terug. Uiteindelijk gaan er jaarlijks zo'n 220 stieren de productiestal in. Hiervan staan 30 stieren in de UK. Wanneer ze sperma produceren is afhankelijk van de groei. Dit varieert van 8 tot 14 maanden. Zodra er voldoende sperma van goede kwaliteit is, is de stier voor klanten beschikbaar.
Testfaciliteit Dekorra (USA)
Hoe belangrijk zijn de vrouwelijke dieren?
Door de toenemende mate van genetische bescherming is het voor ons belangrijk te blijven investeren in vrouwelijke dieren. Ieder jaar testen we zo'n 4.000 vrouwelijke dieren. Het liefst investeren we in dieren die nieuwe bloedlijnen of qua fokwaarden iets toevoegen aan ons programma. Al duurt het een generatie langer, ook de vrouwelijke lijn kunnen we zorgen voor variatie in pedigrees van onze stieren.
Kun je een aantal voorbeelden noemen van stieren die bij Europese fokkers zijn aangekocht?
Rubels-Red is waarschijnlijk de bekendste stier die in Nederland is geboren, maar ook Ryder-Red, Shimmer en Bellwether komen van Nederlandse fokkers. Dotti Silver Atolla is de Italiaanse moeder van Orthild en Elevated is gefokt in Engeland. In de pijplijn zitten nog een aantal heel interessante Nederlands gefokte stieren. Het werken met fokkers en partnerbedrijven die beschikken over een groot netwerk, blijft een belangrijk onderdeel van ons programma.
Wat is de rol van ICON-stieren in het fokprogramma?
ABS investeert met De Novo ontzettend veel in de ontwikkeling van genetica. Om extra waarde voor onze klanten te creëren, willen we dat deze genetica snel beschikbaar komt. Uiteraard willen we ook de gedane investeringen beschermen en voorkomen dat de hoogste nakomelingen van onze stieren bij de concurrentie terechtkomt. Dit doen we door middel van een ICON-contract. Via het ICON-programma kan iedere veehouder de hoogst beschikbare genetica al vroeg inzetten om zijn eigen veestapel te verbeteren. We zien in de praktijk dat stieren niet minder verkopen omdat er een ICON-contract bij zit. Procentueel is het aandeel nakomelingen van ICON-stieren, wat weer in het fokprogramma terecht komt, klein.
ABS is een van origine Amerikaans bedrijf. Hoe zorgt ABS ervoor dat hun aanbod aansluit bij de behoefte van melkveehouders in Nederland en België?
Ieder land heeft zijn eigen uitdagingen en behoeften, al zijn er wel duidelijke trends zichtbaar in veel markten. Door nauw contact te houden met fokkers en onze verkoopteams, ontvang ik de signalen uit de markt. Natuurlijk spelen ook onze partners, zoals Heemskerk, die dagelijks bij onze klanten op het bedrijf komen hierin een rol.
Hoe omschrijf je het fokdoel voor de Europese markt en welke selectiecriteria horen hierbij?
Waar een koe ook gefokt wordt, deze is uiteindelijk voor de klant zijn kostwinning en moet dus geld opleveren. Voor de commerciële melkveehouderij is het Net Merit (NM$) de fokwaarde die hiervoor in onze ogen wereldwijd het meest geschikt is. ABS werkt intern met een eigen index, wat een afgeleide is van het Net Merit, waarbij de Body Weight Composite (BWC*) gecorrigeerd wordt. Er komt steeds meer vraag naar efficiënte koeien die niet te groot zijn, maar wel over bijpassendeb breedte- en dieptemaat beschikken. Waar BWC met name een sterke focus heeft op (negatieve) voorhand en (veel) openheid, zijn wij van mening dat dit meer in balans moet zijn met hoogtemaat en inhoud. Uiteraard willen we ook dat koeien probleemloos oud worden. Dat vraagt om een selectie op fitnesskenmerken. De spreiding tussen Nederlandse/Belgische bedrijven is groot en zo ook de spreiding in fokdoelen. Wel of niet beweiden, melkrobot, et cetera. Het speelt allemaal mee in de uiteindelijke stierselectie van de veehouder. Uiteindelijk is het ideale uier voor een melkstal en robot niet heel verschillend. Beide systemen hebben baat bij een goede speenplaatsing en voldoende speenlengte en dit blijft in ons fokprogramma ook iets om rekening mee te houden.
Hoe wordt bloedvernauwing binnen het eigen fokprogramma bewaakt, met name binnen het eigen nucleus bedrijf De Novo?
Spreiden! Veel variëteit in bloedlijnen en kenmerken zorgt voor een sterk fundament van het fokprogramma. Daarom werken we met veel verschillende stiervaders en wisselen we regelmatig. 'Als een stier het beoogde aantal drachtigheden heeft gerealiseerd, gaan we door naar de volgende. Afgelopen jaar hebben we in De Novo 91 stiervaders ingezet en dit jaar zitten we al op 70 verschillende stiervaders. Door veel variatie aan te brengen, ben je minder afhankelijk van gelukstreffers, verhoog je de betrouwbaarheid van het fokprogramma en komt er meer diversiteit tussen stieren - dus voor iedere markt wat wils!
Welke ontwikkelingen in de markt zie je?
Hoornloze fokkerij is een ontwikkeling waar we sterk op inzetten. Vanuit de consument en de politiek zie je steeds meer weerstand tegen onthoornen. Door het ontwikkelen van genetica kunnen we dit aan de voorkant afdekken. Op dit moment hebben we al hoornloze stieren van boven de 3.000 TPI en 1.100 Net Merit beschikbaar. Waar deze hoornloze stieren nu nog veelal van een beperkt aantal stiervaders afkomstig zijn, verwacht ik dat we met een paar generaties hier voldoende spreiding in aan kunnen brengen en deze lijnen kunnen combineren. Binnen een paar jaar kunnen we dan een goed pakket hoornlooszygote genetica (nakomelingen 100% hoornloos) van hoog niveau aanbieden. De veehouder hoeft dan geen concessies meer te doen binnen zijn stierkeuze. Op gebied van hoornloze fokkerij kan ABS echt de markt veranderen. En natuurlijk moeten we onze ogen ook niet sluiten voor milieu, waardoor de nadruk komt te liggen op kenmerken zoals levensduur en efficiëntie.
Nucleusbedrijf De Novo
Er zijn veel verschillende aanbieders op de markt met ieder een eigen fokprogramma. Waarom zou een Nederlandse melkveehouder moeten kiezen voor een samenwerking met Heemskerk/ABS?
We zijn als ABS in de unieke positie dat we productiestallen aan beide kanten van de oceaan hebben staan. Hierdoor kunnen we de beste genetica uit zowel Noord-Amerika als Europa benutten. Dit zorgt voor veel spreiding, zodat we elk type veehouder genetica kunnen aanbieden. Door consequent het fokdoel te volgen, hebben we in USA en Europa een sterk fundament verkregen, waar we op verder kunnen bouwen. De Novo heeft zich, sinds haar start in 2016, gecommitteerd aan een duidelijk fokdoel en dit heeft zeker zijn vruchten afgeworpen. Voor de ontwikkeling van genetica voor de commerciële veehouderij is het een toonaangevend fokprogramma. Daarnaast beschikt ABS met Sexcel over het best beschikbare gesekste sperma op de markt en hebben we een uniek Beefprogramma voor gebruikskruisingen. Doel van de fokkerij is om de volgende generatie te verbeteren. Door inzet van Sexcel in combinatie met Beef snijdt het mes aan twee kanten. Naast dat dit de veehouder een hogere omzet en aanwas oplevert, stijgt de genetische vooruitgang van zijn veestapel op deze manier het snelst. Of zoals we bij ABS zeggen "Making Better Cows, Faster"!
Wat maakt je werk zo boeiend?
De dag dat ik de perfecte stier heb gefokt, zal ook meteen mijn laatste werkdag zijn. In de fokkerij is er geen eindproduct. Als je een auto produceert, is die klaar zodra deze van de band af rolt. Ons werk is nooit af, er zal altijd een stier komen die weer hoger en beter is. De markt is altijd in beweging. Indexen veranderen, maar ook de politiek en de omgeving. Het is mooi dat we met fokkerij eens steentje kunnen bijdragen aan de uitdagingen waar we nu mee te maken hebben.
‘Het is mooi dat we met fokkerij een steentje kunnen bijdragen aan de uitdagingen waar we nu mee te maken hebben.’